Narodowe czytanie w I Liceum Ogólnokształcącym w Parczewie – 10.09.2021
Narodowe Czytanie „Moralności pani Dulskiej”
W słoneczne piątkowe przedpołudnie plac przed naszą szkołą zamienił się w teatr, w którym z powodzeniem uczniowie z klas: II d, III bn, III an, I a, II a i nauczyciele zaprezentowali wybrane sceny „Moralności pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej. Cała społeczność szkolna- uczniowie, nauczyciele i rodzice – uczestniczyła w jubileuszowej 10. edycji akcji Narodowego Czytania zainicjowanej przez Parę Prezydencką.
W 1906 roku autorka pisała w liście do męża „Dziś w ciężkich boleściach ukończyłam »Dulską«. […] Może to właśnie będzie coś doskonałego, a może nic nie warte”. Niesłusznie zwątpiła w potencjał tej ponadczasowej sztuki. Doceniono talent dramatyczny pisarki, choć przez lata walczyła o triumf na scenie jako aktorka. Tragifarsa kołtuńska – jak ją określiła pisarka – w bardzo szybkim czasie zyskała wielką popularność. Wielokrotnie wystawiały ją teatry w Krakowie, Lwowie, Warszawie i całej Galicji
W czym tkwi niezwykłość tej wciąż aktualnej sztuki?
Opowiada ona historię lwowskiej drobnomieszczańskiej rodziny. Jej głową jest matka trojga dzieci Aniela Dulska. Absolutnie podporządkowała sobie męża Felicjana, który od dawna uciszany, pozbawiony prawa głosu w jakiejkolwiek sprawie, zamilkł i nie angażuje się w życie rodzinne. Aniela jest kobietą chciwą, dwulicową, opacznie pojmującą moralność, która, jak sama mawia, „nie ma czasu myśleć”. Żyje na pokaz. Odzwierciedleniem matki jest Hesia, starsza z sióstr. Chce szybko być dorosła i poznać wszystkie skrywane przez dorosłych tajemnice. Młodsza Mela, w przeciwieństwie do pozostałych członków rodziny, ma jeszcze sumienie i nie straciła zdolności rozróżniania dobra i zła. Najstarszy z rodzeństwa Zbyszek jako jedyny sprzeciwia się matce, jednak jego bunt jest bierny i zamyka się w słownej krytyce pod jej adresem i nocnych wypadach do lokali wbrew woli rodzicielki. Dulska przymyka oko na romans syna ze służącą do czasu, gdy ta okazuje się być w ciąży. Nie chcąc dopuścić do skandalu, przekupuje ją i zmusza do odejścia.
W swojej sztuce Gabriela Zapolska poprzez komizm, świadomą ironię, satyryczny zmysł piętnuje niemoralność i hipokryzję. Wojuje z kołtuństwem śmiechem, lecz śmiechem tragicznym, przysłaniającym łzy.
Pomimo tego, że nasze życie różni się od życia Dulskich, to problem zakłamania i tzw. „życia na pokaz” jest nadal aktualny. dulszczyzna i pozoranctwo wciąż mają się nie najgorzej. Sztuka skłania nas do zastanowienia się przez chwilę, ile Dulskiej jest w każdym z nas. Czy najbardziej nie tępimy u innych tego, czego nie chcemy widzieć w sobie?
Serdecznie dziękujemy Firmie Artel i państwu Ewie i Arturowi Saczukom za bezpłatne wydrukowanie plakatów i banerów z logo akcji Narodowego Czytania.
Źródła: Moralność pani Zapolskiej/culture , „Dulscy swą wśród nas”- współczesne oblicza dulszczyzny/3lo.rzeszów